شهید نصرالله و بازترسیم معادلات قدرت در منطقه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری صابرین نیوز، در آستانه مراسم تشییع پیکر پاک شهید سید حسن نصرالله و شهید سید هاشم صفی‌الدین، شایسته است که بیشتر با ابعاد شخصیتی سید شهید مقاومت و انقلاب بزرگی که ایشان در راه مبارزه با غده سرطانی صهیونیسم ایجاد کرد آشنا شویم.

شهید سید حسن نصرالله رهبری بود که در اوج محاصره لبنان توسط دشمنان از داخل و خارج، توانست یک حرکت اعتراضی مردمی را به یک جنبش بزرگ مقاومتی تبدیل کند و از مهارت خود در آگاهی دهی به افکار عمومی و روانشناسی سیاسی نهایت استفاده را ببرد؛ تا جایی که حتی کسانی که آشنایی زیادی با تحولات منطقه و ماهیت محور مقاومت ندارند هم نمی‌توانند توجه و علاقه خود نسبت به سید شهید مقاومت را انکار کنند.

شهید نصرالله از زمان حضور خود در صحنه سیاسی نه تنها رهبر یک جنبش مسلح بود، بلکه یک مهندس واقعی در معادلات بازدارندگی به شمار می‌رفت و در استفاده از نقاط ضعف دشمن استاد بود و حتی خود صهیونیست‌ها بارها به این مسئله اذعان کرده‌اند.

اما شهید سید حسن نصرالله چگونه توانست مفهوم «اسرائیل از خانه عنکبوت هم سست‌تر است» را به شکل واقعی و روی زمین نشان دهد و با چه ابزاری تصویر ارتش شکست ناپذیر رژیم صهیونیستی را از بین برد و آن را تبدیل به یک عقده موجودیتی برای اشغالگران صهیونیست کرد؟

در این مقاله سعی داریم با تشریح گفتمان ایدئولوژیک شهید سید حسن نصرالله، راهبردهای نظامی ایشان و درک پویای او از ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین نقش محوری سید شهید مقاومت را در تدوین معادلات مقاومت و به چالش کشیدن هژمونی صهیونیستی بررسی کنیم.

با توجه به تحولات سیاست‌های منطقه‌ای و در هم تنیدگی منافع میان قدرت نظامی و نفوذ ایدئولوژیک و رسانه‌ای، برنامه برای نفوذ به افکار عمومی با روش‌هایی صورت می‌گیرد که فراتر از ابزارهای سنتی است و دشمنان طی دهه‌های گذشته همواره با ابزارهای ایدئولوژیک و رسانه‌ای سعی در تحریف افکار عمومی کشورهای منطقه داشتند. شهید سید حسن نصرالله به خوبی از این مسئله آگاه بود و ساز و کار مناسبی را برای مقابله به مثل با آن پیش گرفت.

شهید سید حسن نصرالله به عنوان یکی از تاثیرگذارترین رهبران منطقه، نه تنها به عنوان رهبر حزب الله بلکه به دلیل نقش محوری در حمایت از مقاومت فلسطین و هدایت مسیر آن از انتفاضه سنگ تا عملیات طوفان الاقصا شناخته می‌شود

الگوی جهانی مقاومت و جهانی کردن مسئله فلسطین

شهید سید حسن نصرالله نه تنها یک رهبر سیاسی و فرمانده نظامی؛ بلکه یک متفکر استراتژیست بود که توانست ایدئولوژی مقاومت را فراتر از مرزهای جغرافیایی و فرقه‌ای پایه‌گذاری کند. شهید نصرالله کاملا آگاه بود که درگیری با صهیونیست‌ها صرفاً یک درگیری مذهبی یا قومی نیست؛ بلکه نبرد ضد ظلم و اشغالگری است. سید شهید مقاومت بر همین مبنا مسئله فلسطین را از یک موضوع ملی عربی به یک مسئله انسانی جهانی تبدیل کرد.

در تحلیل الگوهای مقاومت فکری؛ ما بر توانایی گفتمان سیاسی برای آگاهی دهی به افکار عمومی تمرکز می‌کنیم. شهید نصرالله در این راه از گفتمان واحدی استفاده کرد و گروه‌های مختلف فلسطینی را که دارای جهت‌گیری‌های ایدئولوژیک متعدد بودند، به سمت ایجاد یک جبهه مقاومت واحد با پشت سر گذاشتن همه شکاف‌های سیاسی و ایدئولوژیک هدایت کرد.

تلاش‌های شهید نصرالله در راستای واحد کردن جبهه‌های مقاومت در فلسطین، تنها به رهنمودهای لفظی منحصر نبود؛ بلکه در چارچوب یک استراتژی عملی قرار داشت که از طریق هماهنگی مستقیم و حمایت مستمر ایشان از مقاومت در غزه و کرانه باختری اجرا شد.

یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها در این زمینه، حمایت شهید نصرالله از مقاومت فلسطین به دنبال امضای توافق اسلو میان رژیم صهیونیستی و سازمان آزادی بخش در سال 1993 بود؛ یعنی زمانی که دشمن با همکاری تشکیلات خودگردان فلسطین قصد داشت ایدئولوژی و عملکرد مقاومت را در فلسطین به طور کامل نابود کند.

شهید نصرالله در آن زمان موفق شد خلأ ایدئولوژیک را در فلسطین با چارچوب‌بندی مقاومت به عنوان تنها گزینه برای رهایی از اشغالگری پر کند. این چارچوب مبتنی بر درک عمیق سید شهید مقاومت از تاثیر قدرت اتحادها بود.

با بررسی سخنرانی‌های شهید سید حسن نصرالله و تحلیل پیام‌های ایشان برای مخاطبان عرب و مسلمان، متوجه می‌شویم که او بسیار ماهرانه از راهبردهای بلاغی در جملات خود استفاده می‌کرد که یادآور سبک متفکرانی است که به دنبال برچیدن هژمونی رسانه‌ای دشمن هستند.

شهید سید حسن نصرالله همچنین در گفتمان‌های خود بر روشن کردن ماهیت درگیری با رژیم صهیونیستی از منظر ظالم و مظلوم می‌پرداخت که همین مسئله به آرمان فلسطین یک بعد انسانی داد و مرزهای مذهبی و سیاسی را درنوردید و موجب شد فلسطین به جای یک موضوع عربی و اسلامی تبدیل به یک مسئله جهانی شود.

تاکتیک‌ حمایت از مقاومت فلسطین از انتفاضه سنگ تا طوفان الاقصی

روند مقاومت در فلسطین از زمان اولین انتفاضه فلسطینی‌ها یعنی انتفاضه سنگ در سال 1987 شاهد تحولات کیفی زیادی بوده، اما تحول اساسی در استراتژی آن با حمایت شهید سید حسن نصرالله صورت گرفت. شهید نصرالله تنها به امدادرسانی و تامین تجهیزات نظامی یا آموزش نظامی برای نیروهای مقاومت فلسطین اکتفا نکرد؛ بلکه تجربه لبنان در مقاومت ضد اشغالگری و شکست صهیونیست‌ها را به عرصه فلسطین منتقل نمود و موجب تقویت روحیه فلسطینی‌ها در نبرد با دشمن شد.

در دهه 1990 مقاومت فلسطین از انتفاضه سنگ به سمت انجام عملیات‌های شهادت طلبانه مرگبار ضد اشغالگران صهیونیست انتقال یافت. در اینجا شهید سید حسن نصرالله نه تنها از نظر نظامی، بلکه از طریق یک چارچوب ایدئولوژیک که مقاومت مسلحانه را به عنوان گزینه مشروع و تنها گزینه در مقابله با اشغالگری توجیه می‌کند، از این تحولات در سطح مقاومت فلسطین حمایت کرد.

این چارچوب ایدئولوژیک، بیانگر درک عمیق شهید نصرالله از روند موثر در مبارزه با اشغالگری بود و تاثیر خود را در عملیات طوفان الاقصی در سال 2023 نشان داد؛ جایی که هماهنگی بی سابقه میان گروه‌های فلسطینی خودش را نشان داد، آن هم در حالی که رژیم صهیونیستی تصور می‌کرد موفق شده میان گروه‌های فلسطینی شکاف ایجاد کند. عملیات طوفان الاقصی بزرگترین رسوایی اطلاعاتی و امنیتی دشمن صهیونیستی را با وجود برخورداری این رژیم از به روزترین تکنولوژی‌های غربی و آمریکایی رقم زد.

در اینجا ما دقیقاً شاهد الگوی اتخاذ شده توسط شهید نصرالله در عملیات طوفان الاقصی توسط گروه‌های فلسطینی هستیم که مبتنی بر از بین بردن اعتماد به نفس و اعتبار دشمن است. در جنگ جولای 2006 حزب‌الله تحت رهبری شهید سید حسن نصرالله با اصل انتقال از فاز دفاعی به فاز هجومی با هدف تضعیف اعتماد به نفس دشمن، توانست شکست خفت باری به اشغالگران وارد کند و این اتفاق توسط مقاومت فلسطین در هفت اکتبر 2023 تکرار شد.

همانطور که خود صهیونیست‌ها اعتراف می‌کنند، شهید سید حسن نصرالله استاد جنگ روانی و رسانه‌ای بود و به خوبی می‌دانست که انتقال نبرد به زمین دشمن چگونه می‌تواند ابتکار عمل را از دست آن خارج سازد؛ آن هم در حالی که رژیم صهیونیستی از زمان اشغال فلسطین همواره عادت به حمله داشت و از تاکتیک‌های تدافعی موثری برخوردار نیست.

مدیریت بحران و ایجاد ائتلاف‌ها؛ توازن منطقه‌ای و جهانی

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های راهبردی شهید سید حسن نصرالله توانایی ایشان در مدیریت بحران‌های پیچیده و ایجاد اتحادهای منطقه‌ای و بین‌المللی بدون به خطر افتادن اصول ایدئولوژیک مقاومت بود. به عنوان مثال در میان تحولات گسترده منطقه‌ای و بین المللی، شهید سید حسن نصرالله توانست تعادل ظریفی میان حمایت ایران از حزب الله و سیاست مستقل این جنبش در قبال آرمان فلسطین ایجاد کند.

سید شهید مقاومت می‌دانست که اتحادهای منطقه‌ای تنها بر اساس ایدئولوژی ساخته نمی‌شوند؛ بلکه بر مبنای درک عمیق از پویایی قدرت و منافع مشترک هستند. بنابراین ایشان شبکه پیچیده‌ای از اتحادها را ایجاد کرد که شامل ایران، سوریه و گروه‌های مقاومت فلسطین همانند حماس و جهاد اسلامی می‌شد. این ائتلاف منطقه‌ای تنها یک اتحاد نظامی نبود، بلکه یک اتحاد استراتژیک مبتنی بر دیدگاه مشترک برای مقابله با هژمونی صهیونیستی- آمریکایی در منطقه به شمار می‌رفت.

هماهنگی میان جبهه‌های مقاومت؛ از دفاع تا حمله

بازتاب عملی اتحاد جبهه‌های مقاومت که شهید نصرالله تلاش زیادی در راه آن انجام داد، در عملیات طوفان الاقصی در سال 2023 کاملا مشهود بود؛ جایی که شهید سید حسن نصرالله بلافاصله بعد از اعلام این عملیات توسط مقاومت فلسطین، بر حمایت مقاومت اسلامی لبنان از غزه تاکید کرد و اجازه نداد ارتش رژیم صهیونیستی به طور کامل بر جبهه غزه متمرکز شود و به این ترتیب بار بزرگی از دوش مقاومت در غزه برداشت.

عملیات طوفان الاقصی که شهید سید حسن نصرالله با ملحق کردن حزب الله به این عملیات موجب شد تا سایر جبهه‌های مقاومت، از یمن تا عراق هم مستقیماً به کمک فلسطینی‌ها بیایند، تنها یک حمله نظامی نبود؛ بلکه اعلام مرحله جدیدی از مقاومت بود که در آن قدرت هماهنگی میان جبهه‌های مختلف مقاومت و تحمیل قواعد جدید درگیری به نمایش درآمد.

طوفان الاقصی ثابت کرد که مقاومت دیگر صرفاً واکنشی به تجاوزات اسرائیل نیست؛ بلکه توانایی حرکت به سمت حمله علیه این رژیم و تحمیل معادلات بازدارندگی جدید است. این تغییر راهبردی بیانگر فلسفه شهید نصرالله در شکستن اعتبار دشمن است که از زمان جنگ جولای 2006 با بهره‌گیری از توانایی حزب الله در مدیریت یک جنگ طولانی و تخریب روانی و اقتصادی دشمن اتخاذ کرده بود. این فلسفه به تقویت توانایی مقاومت برای به دست گرفتن ابتکار عمل حمله و وادار کردن دشمن صهیونیستی به اتخاذ استراتژی‌های دفاعی غیرمعمول و سردرگم، کمک زیادی کرد.

روانشناختی افکار عمومی و جنگ روانی؛ جادوی کلمات و عظمت گفتمان

شهید سید حسن نصرالله کاریزمای منحصر به فردی داشت که همین ویژگی سخنرانی‌های ایشان را به رویدادی استثنایی تبدیل می‌کرد و میلیون‌ها نفر در جهان عربی و اسلامی و حتی جامعه صهیونیستی منتظر سخنرانی‌های ایشان می‌نشستند. شهید نصرالله در ایجاد این کاریزما بر چند عنصر اساسی تکیه داشت؛ صداقت، شفافیت، زمانبندی دقیق و استفاده از زبان ساده و تاثیرگذار.

یکی از راهبردهای اساسی ایشان در این زمینه صداقت مطلق در انتقال اطلاعات بود؛ حتی اگر این اطلاعات قرار نبود به نفع مقاومت باشد. به عنوان مثال زمانی که ارتش رژیم صهیونیستی در سال 2006 ساختمانی را در ضاحیه جنوبی بیروت هدف قرار داد، شهید نصرالله گفت که از این ساختمان به عنوان مرکز ارتباطات نظامی حزب الله استفاده می‌شد. همین اعتراف موجب افزایش اعتبار شهید نصرالله در میان افکار عمومی جهان شد و موجب گشت تا صهیونیست‌ها بدانند هر آنچه که شهید نصرالله، حتی در قالب جنگ روانی هم بیان می‌کند، واقعیت دارد.

علاوه بر آن، شهید نصرالله در سخنرانی‌های خود بر سبک روایت تکیه می‌کرد و از مثال‌های تاریخی یا موقعیت‌های واقعی برای تبیین مواضع و توجیه راهبردهای خود استفاده می‌نمود. همین رویکرد، تاثیر عاطفی زیادی بر مخاطبان ایشان داشت و سید شهید مقاومت را قادر ساخت تا حمایت مردمی را به شکلی بی‌سابقه برای خودش بسیج کند.

مدیریت جنگ روانی و تضعیف روحیه دشمن

زمانی که شهید سید حسن نصرالله بعد از آزادسازی جنوب لبنان در سال 2000 عبارت معروف «اسرائیل از خانه عنکبوت سست‌تر است» را بیان نمود، این تنها یک عبارت لفظی نبود بلکه بخشی از یک استراتژی روانشناختی دقیق با هدف از بین بردن هژمونی روانی اسرائیل به شمار می‌رفت.

پیش از آن رژیم صهیونیستی برای ایجاد ارعاب در میان دشمنان خود و مبارزه با ایدئولوژی مقاومت، بر روایت افسانه برتری مطلق ارتش اسرائیل تکیه کرده بود. اما شهید نصرالله به خوبی می‌دانست که این روایت رژیم صهیونیستی، مبتنی بر یک عامل روانی است؛ بنابراین با زیر سوال بردن توانایی اسرائیل در نابودی مقاومت، این افسانه صهیونیست‌ها را برای همیشه نابود کرد.

در طول جنگ جولای 2006 مفهوم اسرائیل سست‌تر از خانه عنکبوت است، در عمل نشان داده شد؛ جایی که مقاومت لبنان بیش از یک ماه در برابر قدرتمندترین ماشین نظامی منطقه که تحت حمایت کامل غرب و آمریکا قرار داشت ایستادگی کرد. شهید نصرالله در طول این جنگ همواره سخنرانی‌های سنجیده‌ای انجام و از حملات دقیق در عمق فلسطین اشغالی ضد صهیونیست‌ها خبر می‌داد.

همچنین ثبات و آرامشی که در چهره و لحن شهید نصرالله در همه سخنرانی‌های ایشان دیده می‌شد، روحیه افکار عمومی اسرائیل را نابود می‌کرد و محاسبات سران این رژیم را به هم می‌ریخت. عبارت اسرائیل سست‌تر از خانه عنکبوت است، هنوز هم در محافل صهیونیستی تحلیل می‌شود و تردیدهای زیادی را در جامعه این رژیم در مورد توانایی اسرائیل برای بقا ایجاد کرد و اعتماد میان شهرک نشینان صهیونیست را با سران سیاسی و نظامی این رژیم متزلزل کرد.

این نوع جنگ روانی که شهید نصرالله تبحر ویژه‌ای در آن داشت، تاثیر خود را در برچیدن هژمونی روانی دشمن صهیونیستی نشان داد.

هوش رسانه‌ای و از بین بردن هژمونی اطلاعاتی دشمن

شهید سید حسن نصرالله به خوبی می‌دانست که رسانه‌ها تنها ابزاری برای انتقال اخبار نیستند، بلکه یک سلاح استراتژیک هستند که از طریق آن می‌توان بر افکار عمومی مسلط شد. از همین رو شهید نصرالله، از رسانه‌ها به شیوه هوشمندانه و مبتکرانه برای به چالش کشیدن هژمونی اطلاعاتی غرب و اسرائیل و اثبات دروغ بودن روایت آنها استفاده می‌کرد.

سید شهید مقاومت بر گفتمان رسانه‌ای دوگانه تکیه داشت؛ گفتمانی که صرفاً خطاب به حامیان مقاومت با هدف افزایش روحیه و تقویت اعتماد آنها به پیروزی بود، و گفتمانی که با هدف تضعیف روحیه دشمن و ایجاد تردید در مورد توانایی اسرائیل برای محافظت از شهرک نشینان انجام می‌شد.

به عنوان مثال در طول جنگ جولای 2006 شهید نصرالله به تلویزیون المنار به عنوان بستر اصلی برای پخش پیام‌های خود تکیه کرده بود و به صورت دوره‌ای در این شبکه ظاهر می‌شد تا از عملیات‌های دقیق و موفق رزمندگان مقاومت در عمق فلسطین اشغالی ضد صهیونیست‌ها خبر دهد. شهید نصرالله تنها حرف نمی‌زد، بلکه در این سخنرانی‌های خود شواهد عینی برای تایید صحت سخنانش ارائه می‌داد و تصاویر عملیات‌ها مستقیماً پخش می‌شد.

این استراتژی صرفاً تبلیغاتی نبود، بلکه هدف آن شکستن اعتماد جامعه صهیونیستی به کابینه و ارتش این رژیم و نشان دادن این موضوع بود که مقاومت از ظرفیت اطلاعاتی بالایی برخوردار است و از طریق آن می‌تواند به مراکز حساس داخلی رژیم صهیونیستی دست پیدا کند.

خنثی سازی روایت صهیونیسم؛ از قربانی تا جلاد

یکی از ابتکارهای قابل توجه و مهم شهید سید حسن نصرالله در گفتمان‌های ایشان این بود که موفق شد استانداردهای دوگانه غرب و آمریکا در قبال حقوق ملت‌ها را فاش کند. شهید نصرالله روایت صهیونیستی- غربی را که در آن اسرائیل به عنوان قربانی نشان داده می‌شد و تجاوزات این رژیم علیه مردم فلسطین و لبنان را توجیه می‌کرد، از بین برد.

سید شهید مقاومت در سخنرانی‌های خود مفهوم قربانی و جلاد را به درستی تبیین کرد و رنج مردم فلسطین را که تحت اشغال صهیونیست‌ها قرار داشتند برجسته نمود و جنایات اسرائیل علیه غیرنظامیان را فاش کرد. این تغییر در روایت، مقاومت را قادر ساخت تا همبستگی بین المللی بیشتری به دست بیاورد و درگیری مقاومت با رژیم صهیونیستی تحت عنوان نبرد مظلوم علیه ظالم معرفی شود.

میراث شهید نصرالله و ادامه راه او در مقاومت

بعد از شهادت سید حسن نصرالله، مقاومت فلسطین و همچنین حزب الله با دشواری‌های اساسی روبرو هستند. اما ایشان میراثی از تفکر استراتژیک و تاکتیک‌های نوآورانه را به یادگار گذاشت و ساختار مقاومت را به گونه‌ای سازماندهی کرد که با غیبت یک یا چند تن از رهبران و فرماندهان آن، خدشه‌ای به اصول مقاومت وارد نگردد.

شهید نصرالله طی سه دهه‌ای که دبیرکلی حزب الله را بر عهده داشت، برای ایجاد ساختارهای سازمانی منعطف با قابلیت تطبیق با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تلاش کرد و تداوم راه مقاومت را حتی در مرحله بعد از خودش هم تضمین نمود.

ادامه دهندگان راه شهید نصرالله در مقاومت، نیاز به عزم جدی برای تضمین تداوم این راه دارند و اولین گام در این زمینه تقویت وحدت ملی لبنان و فلسطین و گسترش اتحادهای منطقه‌ای و بین‌المللی با حفظ استقلال تصمیم گیری سیاسی است. این امر همچنین مستلزم توسعه راهبردهای جدید در جنگ روانی و رسانه مبتنی بر تحولات فناوری و رسانه‌های دیجیتال برای مقابله با هژمونی رسانه‌ای صهیونیستی و غربی است.

در پایان، شهید نصرالله ثابت کرد که مقاومت به یک فرد محدود نمی‌شود؛ بلکه یک فکر است که با زمان و مکان سازگار می‌گردد و به نسل‌های جدید الهام می‌بخشد تا به سمت آزادی و عدالت حرکت کنند.

انتهای پیام/