شرق و غرب بهدنبال شاهدـ۱۳۶/ لوکاس؛ کپیبرداری آمریکا از شاهکار سردار حاجیزاده
گروه دفاعی خبرگزاری صابرین نیوز، سیدمحمد طاهری: پهپاد لوکاس ساخت آمریکا بار دیگر نام پهپاد شاهدـ136 ایرانی و میراث سردار شهید امیرعلی حاجیزاده را بر سر زبانها انداخت، پهپادی که ابرقدرتهای شرق و غرب بهدنبال آن بوده و هستند، از روسیهای که اعلام شده بود قبل از جنگ اوکراین تعدادی از آن را خریده بود و بعدها نمونههایی از آن را با نام گل شمعدانی تولید کرد تا آمریکایی که مجبور به مهندسی معکوس شاهدـ136 ایرانی شد و نمونه آمریکایی آن را بهنام لوکاس ساخت،
اینها نشاندهنده تغییر موازانه و معادلات در جهان است و ایرانی که زمانی با مهندسی معکوس پهپادهای آمریکایی و اسرائیلی را بازتولید میکرد، الآن به جایی رسیده است که حتی بزرگترین مدعیان قدرت نظامی جهان بهدنبال مهندسی معکوس و یا خریداری پهپاد ایرانی هستند.
برای اینکه بیشتر با این موضوع آشنا شوید باید گفت که پهپاد لوکاس LUCAS که مخفف Low-cost Unmanned Combat Aerial System (سامانه تهاجمی رزمی بدون سرنشین کمهزینه) است، بهتازگی توسط ایالات متحده رونمایی شده و بهدلیل شباهتهای قابل توجه آن با پهپاد ایرانی شاهدـ136 مورد توجه تحلیلگران نظامی قرار گرفته است.
دونالد ترامپ در اظهاراتی بهصراحت از هزینه بالای پهپادهای آمریکایی انتقاد کرده و خواستار تولید پهپادهایی مشابه شاهدـ136 با هزینهای در حدود 35 تا 40 هزار دلار شده بود، که نشاندهنده تأثیر مستقیم موفقیت شاهدـ136 بر توسعه لوکاس است.
رونمایی از پهپاد لوکاس با حضور وزیر دفاع آمریکا
رونمایی از لوکاس نشاندهنده تغییر رویکرد پنتاگون از تمرکز بر تسلیحات گرانقیمت مانند جنگندههای F-35 بهسمت سلاحهای کمهزینه و مؤثر است، که شاید بتوان این تغییر رویه را ناشی از اثرگذاری دکترین نظامی ایران در بهکارگیری پهپادهای انتحاری دانست.
یکی از مأموریتهای محوله به پهپادها بهعنوان پرندههای هدایتپذیر از دور، از گذشته تا امروز مأموریت انتحاری بوده است. در این مأموریت پهپاد برای اجرای عملیات رزمی بهصورت انتحاری طراحی شده است و با ابعاد کوچک ــ ضمن پرتاب ساده از نقاط مختلف ــ بدون شناساییشدن توسط دشمن به آن نزدیک میشود و با سرعت بالای خود، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار میسازد.
ابعاد کوچک و سطح مقطع راداری ناچیز این پرندهها و همچنین امکان احتمالی خاموش کردن موتور در نزدیکی هدف این مزیت را بهوجود میآورد که تا لحظات پایانی اصابت، دشمن از وجود آن مطلع نشود.
از سوی دیگر، پس از چندین حمله از این نوع پهپادها دشمن همواره باید در اضطراب وجود این هواپیما در فضای اطراف خود باشد و اساساً بخشی از توان دشمن معطوف به تلاش برای آگاهی از پرواز این پرنده با مشاهده هر شیء در حال پرواز در نزدیکی خود میشود.
نیروهای مسلح کشورمان نیز با درک همین ویژگیها و بر اساس دکترین رزم نامتقارن که یکی از ویژگیهای آن استفاده از تسلیحات ساده، ارزانقیمت و اثرگذار است بهسمت استفاده گسترده از پهپادهای انتحاری رفتند و در این مسیر به یکی از نیروهای مسلح صاحب سبک در این حوزه بدل شدند.
شاهد۱۳۶ در یکی از شهرهای پهپادی سپاه
بر همین اساس مدلهای مختلف و متنوعی از پهپادهای انتحاری توسط نیروهای مسلح و وزارت دفاع طراحی و تولید شدند که یکی از مهمترین و مشهورترین آنها پهپاد شاهد136 است.
شاهد۱۳۶ پهپادی با بدنه دلتا یا مثلثی است که توسط صنایع شاهد نیروی هوافضای سپاه طراحی و تولید شده است. این پهپاد حدود ۳ متر عرض، ۲.۵ متر طول و سر جنگی با وزن ۵۰کیلوگرمی است.
این پهپاد به موتور پیستونی ام دی 550 مجهز است که سرعت آن را به بالای 180 کیلومتر بر ساعت میرساند. صدای جالب این موتور هم موجب شده به نمونههای روسی آن لقب موتور گازی عزرائیل بدهند. علاوه بر این برد 2000 کیلومتری این پهپاد، موجب شده تا شاهد 136 به سلاحی راهبردی برای حمله به اهداف دور برد تبدیل شود.
شاهد ۱۳۶ برای نخستین مرتبه در رزمایش پیامبر اعظم ۱۷ رونمایی شد
این پهپاد از هدایت ترکیبی GPS و INS بهره می برد و نمونههای جدیدتر آن به گیرندههای GNSS ضد اخلال مجهز شده اند تا در مقابل جنگ الکترونیک نیز مقاوم باشند.
پهپاد شاهد ۱۳۶ مجهز به گیرنده GNSS اخلال
طراحی و تولید آسان و ارزان قیمت شاهد ۱۳۶ و همچنین بکارگیری ساده، بهره مندی از سکوهای متعدد پرتاب موجب میشود تا بتوان در مدت زمانی کوتاه تعداد قابل توجهی از آن را تولید و با تاکتیکهای مختلف بکارگیری کرد که این مهم موجب افزایش قابل توجه توان رزم پهپادی نیروهای بکارگیرنده خواهد شد.
پرتابگر ۵ فروندی شاهد ۱۳۶ که توسط شهید سیار عمار موسوی طراحی شده است
بکارگیری پهپاد شاهد ۱۳۶ در عملیاتهای وعده صادق و عملیاتهای ربیع نیروی زمینی سپاه علیه مواضع گروهکهای تروریستی در اقلیم کردستان عراق و همچنین استفاده از نمونههای مشابه آن در سایرکشورها کارآیی و تاثیرگذاری آن در میدان رزم را اثبات کرده است.
همین موضوع موجب شهرت و الگو برداری برخی کشورها مانند روسیه، بلاروس، چین و یمن از این پهپاد شده است. اثرگذاری شاهد ۱۳۶ و نمونههای مشابه آن تا حدی بوده است که توانسته موازنه قدرت در برخی جنگها مانند جنگ روسیه و اوکراین و یمن با عربستان را تغییر دهد.
نمونه چینی شاهد ۱۳۶ 
نمونه روسی شاهد ۱۳۶
نمونه بلاروسی شاهد ۱۳۶
عملکرد پهپادهای شاهد ۱۳۶ برای نفوذ به عمق سرزمینهای اشغالی در جریان جنگ 12 روزه نیز قابل توجه بوده است. سطح مقطع راداری پایین این پهپاد در کنار استفاده از موتور پیستونی که موجب حرکت در ارتفاع پایین و با سرعت کم میشود، شناسایی و ردگیری آن توسط سامانههای پدافندی را بسیار مشکل میکند. به همیمن دلیل اسرائیل برای رهگیری شاهدهای ایرانی مجبور به استفاده از بالگردهای آپاچی شد که در برخی موارد هم موفق به رهگیری و انهدام این پهپادهای شد.
شاهد ۱۳۶ ایرانی که در جنگ ۱۲ روزه به آسمان فلسطین اشغالی نفوذ کرده از دید بالگرد اسرائیلی
اما نکته مهم آن است که بالگردهای اسرائیلی پهپادهای شاهد را پس از نفوذ به آسمان سرزمینهای اشغالی شناسایی کردند که همین امر نشان دهنده توانایی این پهپاد برای درگیری و مشغول ساختن سامانههای راداری و پدافندی دشمن و نفوذ موفق به آسمان سرزمینهای اشغالی است.
علاوه بر این استفاده گسترده از پهپاد شاهد ۱۳۶ و سایر پهپادهای انتحاری توسط گروههای مقاومت موجب شد تا در فرودین ماه سال 1401 ژنرال فرانک کنزی فرمانده سابق تروریستهای سنتکام در گزارشی به کنگره آمریکا گفته بود: «استفاده گسترده ایران از پهپادهای کوچک و متوسط برای عملیاتهای شناسایی و هجومی بدین معناست که برای اولین بار از زمان جنگ شبهجزیره کره [اوایل دهه 1950 میلادی] ما بدون برتری کامل هوایی، عملیات انجام میدهیم.»
چند ماه بعد از این اظهار مکنزی، یک مقام آمریکایی به واشنگتن پست گفته بود که تهدید در حال تکامل پهپادها، بزرگترین نگرانی عملیاتی ارتش آمریکا در عراق است.
حالا پس از چهار سال از آن اظهار نظرها، آمریکاییها دست به کپی برداری از یک پهپاد موفق ایران زدهاند. امری که به نظر میرسد برای پاسخ دادن به خلاء آمریکاییها در حوزه پهپادهای انتحاری صورت گرفته است.
تصاویر رونمایی از پهپاد لوکاس و مشخصات منتشر شده از آن نشان میدهد در حوزه سازه و مشخصات فنی مشابه شاهد 136 است ولی دارای سرجنگیهای متفاوت است. علاوه بر این به نظر میرسد آمریکاییها از هدایت ماهوارهای در حوزه هدایت و دقت در اصابت این پهپاد بهره ببرند.
کپی برداری آمریکاییها از یک سلاح ایرانی موضوعی است که برای نخستین مرتبه رخ داده است و همین امر نشان دهنده توانایی فنی مهندسان و دانشمندان هوافضا و متخصصان نظامی کشورمان است. کشوری که در ابتدای پیروزی انقلابش در 46 سال پیش حتی برای تهیه ساده ترین ابزار دفاعی هم با مشکلات عدیدهای مواجه بود و صنایع نظامی آن از همان ابتدا با تحریمهای گسترده مواجه بودند، حالا با اتکا به توان متخصصان نظامی و دانشمندانش به جایگاهی رسیده است که میتواند سلاحی تولید کند که برای قدرتهای نظامی الهام بخش باشد.
این موضوع نشان دهنده رشد و بلوغ دانش ساخت و بکارگیری پهپادهای انتحاری در نیروهای مسلح و صنایع دفاعی ایران است که نوید بخش دست پیدا کردن به تجهیزات و تاکتیکهای پیشرفتهتر در سالهای آتی است.
انتهای پیام/