آیا «کریدور زنگه‌زور» بدون نظارت ارمنستان بازگشایی می‌شود؟
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری صابرین نیوز، رسانه‌های ارمنی از توافق نهایی باکو و ایروان در مورد «کریدور زنگه‌زور» خبر داده‌اند. این در حالی است که مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان هنوز به طور رسمی این خبر را تأیید نکرده‌اند.
رسانه‌های ارمنی مدعی شده‌اند که نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در پشت پرده با بازگشایی این کریدور به صورت «عبور آزاد» موافقت کرده و در حال حاضر اقداماتی در این زمینه در حال انجام است.
در همین حال، المار محمدیارف، وزیر امور خارجه سابق جمهوری آذربایجان، در گفتگو با «گلوبال اینفو» با اشاره به اینکه آلن سیمونیان، رئیس پارلمان ارمنستان، از حل‌وفصل موضوع «کریدور زنگه‌زور» خبر داده است، گفت: «به نظر من در زمینه حمل‌ونقل کالا هیچ‌گونه مشکلی وجود نخواهد داشت. کالاها در باکو پلمپ شده و به نخجوان ارسال می‌شوند و پلمپ در آنجا باز می‌شود؛ زیرا چنین رویه‌ای در دنیا وجود دارد. مثلاً روابط روسیه و لیتوانی خوب نیست، اما کالاها حمل می‌شوند و پلمپ در کالینینگراد باز می‌شود؛ بنابراین فکر می‌کنم که در مورد ما نیز همین روند اجرا شود.»
وی با تأکید بر اینکه مسئله اصلی حمل‌ونقل مسافران در آینده است، افزود: «وقتی از مسافران صحبت می‌کنیم، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد امنیت است. بند مربوط به حفظ امنیت در توافقنامه 10 نوامبر 2020 بی‌دلیل اضافه نشده است. قبل از حمل‌ونقل کالا، باید راهی برای حل مسئله مسافران پیدا کنیم. حمل‌ونقل کالا به راحتی حل خواهد شد، زیرا ارمنی‌ها نیز به این موضوع علاقه‌مند هستند. آن‌ها نیز می‌خواهند که کالاهای خود را از طریق نخجوان به راحتی به روسیه ارسال کنند. تنها مسیر ارمنستان به روسیه، جاده “لار بالا” است. آن‌ها قبلاً کالا را از طریق سوخومی به روسیه می‌فرستادند، اما اکنون به دلیل اشغال آبخازیا، خط آهن فعال نیست. ارمنی‌ها می‌خواهند که کالاهای خود را از طریق خاک جمهوری آذربایجان به روسیه بفرستند و در واقع برای این کار به ما پول خواهند داد که وارد بودجه کشور خواهد شد.»
در مورد منطقه کالینینگراد، لیتوانی و روسیه توافقنامه‌ای برای ایجاد کریدور امضا کرده‌اند. بر اساس این توافقنامه، قطارهای مسافربری و باری روسیه تا مرز لیتوانی به طور عادی حرکت می‌کنند و پس از رسیدن به مرز لیتوانی، در حالی که تمام درها و پنجره‌های آن‌ها بسته است، بدون توقف به سمت کالینینگراد حرکت می‌کنند. این قطارها تنها پس از عبور از مرز کالینینگراد دوباره به طور عادی حرکت می‌کنند.
در حال حاضر، باکو و ایروان هنوز در مورد «کریدور زنگه‌زور» به توافق نرسیده‌اند. جمهوری آذربایجان خواستار عبور آزاد از این کریدور است، در حالی که ارمنستان می‌خواهد بر این کریدور نظارت داشته باشد. استدلال اصلی جمهوری آذربایجان این است که «کریدور زنگه‌زور» یک بخش از خاک این کشور را به بخش دیگر یعنی نخجوان متصل می‌کند و بنابراین نظارت و بازرسی شهروندان جمهوری آذربایجان در مرز منطقی نیست؛ اما ایروان تأکید دارد که این کریدور باید تحت نظارت ارمنستان باشد.
در هر صورت، جمهوری آذربایجان در حال احیای خط آهن در منطقه «زنگه‌زور شرقی» است، در حالی که ارمنستان هیچ‌گونه اقدامی در این زمینه انجام نداده است. این در حالی است که باکو معتقد است که نه‌تنها شهروندان جمهوری آذربایجان برای سفر به نخجوان و ترکیه از این کریدور استفاده خواهند کرد، بلکه شهروندان ارمنستان نیز می‌توانند از طریق این خط آهن به روسیه سفر کنند؛ بنابراین، ایجاد یک مسیر ساده از طریق جمهوری آذربایجان به روسیه به نفع ارمنستان نیز هست.
باکو همواره تاکید می‌کند که ایروان در بیانیه سه‌جانبه 10 نوامبر 2020 متعهد به بازگشایی «کریدور زنگه‌زور» شده و در این بیانیه آمده که ارمنستان باید عبور آزاد از این کریدور را تضمین کند. اما نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، این بیانیه را «غیرفعال» خوانده است. از طرف دیگر روسیه هم تاکید دارد که در عمل این بیانیه وجود دارد و ارمنستان باید به تعهدات خود عمل کند و هیچ‌یک از طرفین این بیانیه را لغو نکرده‌اند.
«کریدور زنگه‌زور» و «مدل کالینینگراد»: دیدگاه کارشناس آذری در مورد بازگشایی مسیرها
در حالی که مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای بازگشایی مسیرهای ارتباطی ادامه دارد، کارشناسان به بررسی مدل‌های مختلف برای حل‌وفصل این موضوع و به‌ویژه «کریدور زنگه‌زور» پرداخته‌اند.
فؤاد علی‌اف، کارشناس سیاسی جمهوری آذربایجان، در گفتگو با روزنامه «ینی مساوات» با اشاره به «مدل کالینینگراد» گفت: «پیش از این حکمت حاجی‌اف، دستیار رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، نیز به این مدل اشاره کرده بود.»
وی با بیان اینکه یک کریدور بین منطقه کالینینگراد و روسیه وجود دارد، افزود: «قطارهایی که از روسیه به سمت کالینینگراد حرکت می‌کنند، بدون هیچ‌گونه مانعی از لیتوانی عبور می‌کنند. در این مسیر، مأموران گمرک و مرزبانی هیچ‌گونه بازرسی انجام نمی‌دهند. این مدل می‌تواند در مورد 42 کیلومتر مسیر عبوری از ارمنستان نیز اجرا شود. در حال حاضر به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه، لیتوانی استفاده از این کریدور را محدود کرده است، اما حمل‌ونقل کالا همچنان انجام می‌شود. جمهوری آذربایجان نیز خواستار چنین حقی در مسیر عبوری از ارمنستان است. این اقدام به‌هیچ‌وجه به معنای نقض حاکمیت ارمنستان یا تغییر مرزهای این کشور نیست. در عین حال، کالاهای ارمنی نیز می‌توانند از خاک ما به روسیه منتقل شوند. هر یک از طرفین از مزایای اقتصادی این طرح بهره‌مند خواهند شد؛ اما امنیت باید تضمین شود.»
علی‌اف در توضیح اینکه چرا نباید بازرسی و عوارض گمرکی وجود داشته باشد، گفت: «اولاً، هنوز سند صلح و روابط دیپلماتیک وجود ندارد و بنابراین نمی‌توان عوارض گمرکی دریافت کرد؛ اما این طرح مزایای اقتصادی و لجستیکی زیادی دارد و همچنین باعث تقویت ثبات در منطقه می‌شود. اگر کالاها به صورت دوطرفه حمل‌ونقل شوند، خطر تنش نظامی در منطقه کاهش می‌یابد. امروز ارمنستان و جمهوری آذربایجان بیش از هر چیز به ثبات نیاز دارند.»
این کارشناس سیاسی در پایان با بیان اینکه روسیه بیش از هر کشور دیگری به بازگشایی این مسیرها نیاز دارد، گفت: «روسیه دیگر نمی‌تواند با باکو و ایروان با زبان زور و فشار صحبت کند. روسیه به درآمد ناشی از طرح‌های منطقه‌ای نیاز دارد؛ اما نظارت روسیه بر این مسیر بحث‌برانگیز است. ارمنستان با این موضوع مخالف است، در حالی که روسیه بر آن تأکید دارد. به نظر من حداقل می‌توان گفت که این روند در حال شتاب گرفتن است.»
انتهای پیام/